Eind 2022 zal het Tijdschrift voor Communicatiewetenschap een themanummer publiceren over wetenschapscommunicatie (deadline 1 februari 2022).
‘Wetenschap is ook maar een mening’, zo wordt tegenwoordig vaak geroepen wanneer wetenschappers nieuwe inzichten presenteren over omstreden onderwerpen zoals klimaatverandering, vaccinatie of de energietransitie. Blijkbaar vertrouwen mensen de wetenschap niet meer zoals vroeger. Tegelijkertijd zoeken zowel wetenschappers als niet-wetenschappers voortdurend naar wetenschappelijke feiten om hun argumenten kracht bij te zetten. Als we bovendien denken aan technologieën die we de hele dag gebruiken en die het resultaat zijn van zowel fundamenteel als toegepast onderzoek, of aan de enorme hoeveelheid wetenschappelijk onderzoek die ten grondslag ligt aan beleid, dan kunnen we stellen dat onze maatschappij meer verwetenschappelijkt is dan ooit. De relatie tussen wetenschap en samenleving is echter minder duidelijk en tegelijkertijd complexer dan voorheen.
Een belangrijke reden om de traditionele wetenschapscommunicatie zelf kritisch te beschouwen is het inzicht dat wetenschappers, meestal onbewust, hun werk presenteren samen met impliciete interpretaties, aannames en normen. Onderzoek laat zien dat dit niet zelden tot gevolg heeft dat niet-wetenschappers, die andere interpretaties, aannames en normen hebben, zich buitengesloten voelen. Wetenschappelijke inspanningen, bedoeld om impact te hebben in de samenleving worden kunnen precies hierdoor worden belemmerd.
Wil de wetenschap een serieuze positie in de samenleving te behouden, dan is daarnaast een dialoog tussen wetenschap en maatschappij van groot belang, zo stelde ook het Science in Transition initiatief van de KNAW. Publieke betrokkenheid wordt gaandeweg een belangrijke vorm van valorisatie geworden.
Normaal gesproken wordt wetenschapscommunicatie opgevat als de communicatie over wetenschapsgerelateerde onderwerpen naar niet-deskundigen. In dit themanummer hanteren we een bredere benadering. Uiteraard is het van groot belang om de samenleving te informeren over onderzoeksresultaten zodra het onderzoek is afgerond. Tegelijkertijd communiceren steeds meer wetenschapper ook met burgers in andere stadia van het onderzoeksproces. Het idee is dat burgers inzichten en gegevens hebben die kunnen bijdragen aan de kwaliteit van het onderzoek, aan de toepasbaarheid van innovaties en aan de relevantie van aanbevelingen die voortvloeien uit nieuwe wetenschappelijke inzichten. Denk bijvoorbeeld aan diverse vormen van citizen science waarmee binnen korte tijd grote hoeveelheden data kunnen worden verzameld. Of aan onderzoek in zogenoemde Living Labs waarin wetenschappers samen met maatschappelijke stakeholders real life experimenten opzetten, uitvoeren, monitoren en evalueren met als doel werkzame oplossingen te genereren.
In het verlengde van deze inzichten en ontwikkelingen breidt ook het domein van wetenschapscommunicatieonderzoek zich uit. Het onderzoek richt zich steeds meer op inzicht krijgen in relevante aspecten van de interactie tussen wetenschappers en tussen wetenschappers en niet-wetenschappers tijdens en na het onderzoeksproces.
Wij nodigen wetenschapscommunicatieonderzoekers van harte uit om een paper in te dienen voor het themanummer Wetenschapscommunicatie dat eind 2022 zal verschijnen in het Tijdschrift voor Communicatiewetenschap.
Belangrijke onderzoeksthema’s zijn bijvoorbeeld:
- de berichtgeving over wetenschappelijke onderwerpen in de media
- het betrekken van het publiek bij wetenschapsmusea
- de rol van sociale media in wetenschapscommunicatie
- de relatie tussen wetenschapscommunicatie en big data
- framing van wetenschappelijke kennis door verschillende publieken
- de wisselwerking tussen wetenschappelijke en lokale/contextuele kennis
- diverse vormen van burgerwetenschap
- communicatie in interdisciplinaire en transdisciplinaire onderzoekssettings
- communicatie en co-creatie t.b.v de ontwikkeling van nieuwe technologieën
- communicatie met betrekking tot Responsible Research & Innovation (RRI)
Papers voor dit themanummer kunnen tot 1 februari 2022 worden ingediend.