Themanummer Wetenschapscommunicatie in Tijdschrift voor Communicatiewetenschap
“Wetenschap is ook maar een mening”, zo wordt tegenwoordig vaak geroepen wanneer wetenschappers nieuwe inzichten presenteren over omstreden onderwerpen zoals klimaatverandering, vaccinatie of de energietransitie. Blijkbaar vertrouwen mensen de wetenschap niet meer zoals vroeger. Tegelijkertijd zoeken zowel wetenschappers als niet-wetenschappers voortdurend naar wetenschappelijke feiten om hun argumenten kracht bij te zetten. Als we bovendien denken aan technologieën die we de hele dag gebruiken en die het resultaat zijn van zowel fundamenteel als toegepast onderzoek, of aan de enorme hoeveelheid wetenschappelijk onderzoek die ten grondslag ligt aan beleid, dan kunnen we stellen dat onze maatschappij meer ‘verwetenschappelijkt’ is dan ooit. De relatie tussen wetenschap en samenleving is echter minder duidelijk en complexer dan voorheen.
Alles bij elkaar is een dialoog tussen wetenschap en maatschappij van groot belang, wil de wetenschap een serieuze positie in de samenleving behouden, zo concludeerde ook het Science in Transition initiatief van de KNAW. Publieke betrokkenheid is gaandeweg een belangrijke vorm van valorisatie geworden.
Normaal gesproken wordt wetenschapscommunicatie opgevat als de communicatie over wetenschapsgerelateerde onderwerpen naar niet-deskundigen. In dit themanummer hanteren we een bredere benadering. Uiteraard is het van groot belang om de samenleving te informeren over onderzoeksresultaten zodra het onderzoek is afgerond. Tegelijkertijd communiceren steeds meer wetenschapper ook met burgers in andere stadia van het onderzoeksproces. Het idee is dat burgers inzichten en gegevens hebben die kunnen bijdragen aan de kwaliteit van het onderzoek, aan de toepasbaarheid van innovaties en aan de relevantie van aanbevelingen die voortvloeien uit nieuwe wetenschappelijke inzichten. Denk bijvoorbeeld aan diverse vormen van citizen science waarmee binnen korte tijd grote hoeveelheden data kunnen worden verzameld. Of aan onderzoek in zogenoemde Living Labs waarin wetenschappers samen met maatschappelijke stakeholders real life experimenten opzetten, uitvoeren, monitoren en evalueren met als doel werkzame oplossingen te genereren. En zo richt onderzoek zich steeds meer op relevante aspecten van de interactie tussen wetenschappers en tussen wetenschappers en niet-wetenschappers voor, tijdens en na het onderzoeksproces. Meer algemeen wordt een breder begrip nagestreefd van de diverse elementen die de relatie tussen wetenschap en samenleving beïnvloeden.
Wij nodigen communicatieonderzoekers van harte uit om een paper in te dienen voor het themanummer Wetenschapscommunicatie dat in het voorjaar 2022 zal verschijnen in het Tijdschrift voor Communicatiewetenschap.
Belangrijke onderzoeksthema’s zijn bijvoorbeeld:
- de berichtgeving over wetenschappelijke onderwerpen in de media
- het betrekken van het publiek bij wetenschapsmusea
- de rol van sociale media in wetenschapscommunicatie
- wetenschapscommunicatie en big data
- fake news over wetenschap en (sociale) media
- framing van wetenschappelijke kennis over complexe maatschappelijke problemen zoals Corona
- de wisselwerking tussen wetenschappelijke en lokale/contextuele kennis
- diverse vormen van burgerwetenschap
- communicatie in interdisciplinaire en transdisciplinaire onderzoekssettings
- de rol van het publiek in de communicatie gedurende de Corona crisis
- meningsvorming van het publiek in relatie tot het vertrouwen in instituties, media, wetenschap en politiek
- communicatie en co-creatie t.b.v de ontwikkeling van nieuwe technologieën
Papers voor dit themanummer kunnen tot 1 augustus 2021 worden ingediend.
Op basis van het reviewproces zal er een selectie worden gemaakt voor het themanummer. Mocht het manuscript positieve reviews ontvangen, maar vanwege ‘ruimtegebrek’ niet in het themanummer passen, dan kan het manuscript gepubliceerd worden in een regulier issue.
Noelle Aarts
Ionica Smeets
Ini Vanwesenbeeck